Ô nhiễm đất đang ngày càng nghiêm trọng là mối đe dọa lớn cho con người và sinh vật. Thực chất một số người vẫn chưa hiểu vấn đề ô nhiễm đất này là như thế nào. Do đó để hiểu rõ hơn Phan Châu sẽ cung cấp thông tin chi tiết về vấn đề này qua bài viết sau đây chúng ta cùng nhau tham khảo nhé.
Ô nhiễm đất là gì?
Là tình trạng môi trường bị suy thoái do sự xuất hiện của chất xenobamel từ con người tạo ra hoặc có thể do sự thay đổi trong môi trường đất tự nhiên. Đa phần ô nhiễm được tạo ra bởi các hoạt động công nghiệp, hóa chất nông nghiệp hoặc việc vứt rác thải lung tung. Hóa chất ảnh hưởng như: Hydrocacbon, dung môi, chì, thuốc trừ sâu, kim loại nặng….
Hiện tượng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đời sống con người cũng như các loài động thực vật sinh sống. Sự ô nhiễm có mối tương quan với mức độ công nghiệp hóa và mức độ sử dụng các hóa chất trong công nghiệp.
Biển hiệu nhận biết rõ ràng nhất cho tình trạng này là đất bị khô cằn, chứa chất xenobiotic, có màu đỏ hoặc xám, nổi nhiều bọt, xuất hiện các hạt trắng trong hay sỏi có lỗ thủng… Mức độ ô nhiễm nặng phụ thuộc vào độ nhiễm độc nặng hay nhẹ khác nhau, tình trạng bị nhiễm cũng khác biệt.
Ô nhiễm đất thực trạng Việt Nam hiện nay
Vấn đề ô nhiễm đất Việt Nam hiện nay không chỉ có diễn ra ở vùng nông thôn mà còn diễn ra ở các thành phố lớn cụ thể như Tp.HCM và Hà Nội. Theo số liệu thống kê cho biết, có hơn 3.3 triệu hecta đất chưa đưa vào sử dụng và đang dần suy thoái. Quỹ đất sử dụng cho nông nghiệp và phi nông nghiệp cũng đang trở nên ô nhiễm nặng nề.
Tại Hà Nội, ô nhiễm chủ yếu do hàm lượng kim loại tăng cao từ hoạt động sản xuất công nghiệp. Một số khu đô thị và công nghiệp nổi bật như Khu đồng mương nổi Tam Hiệp- Thanh Trì, khu công nghiệp An Khánh, khu đô thị Nam Thăng Long, làng nghề dệt vải Hà Đông,
Tại Tp.HCM cũng không khả quan gì mấy. Nguyên nhân chủ yếu do chất thải đô thị và hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật. Như Hóc Môn bình quân một vụ rau phun thuốc bảo vệ thục vật lên đến 25 lần. Lượng thuốc sử dụng cho một hecta 1 năm lên đến 100-150 lít. Ngoài ra những khu công nghiệp đã thải ra hơn 600m3 nước thải.
Tại Thái Nguyên, trong quá trình khai thác khoáng sản đã thải ra một lượng lớn đất đá làm suy giảm diện tích đất canh tác. Hoạt động khai thác khoáng sản đa phần sử dụng công nghệ lạc hậu nên đất bị nhiễm bẩn nặng nề ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.
Tại Lâm Đồng quá trình sử dụng phân bón nông nghiệp đất đo được vừa có tính axit vừa có tính kiềm.
Ô nhiễm đất và nguyên nhân gây ra.
Có nhiều nguyên nhân tác động đến dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến
? Tro than.
Phát sinh từ hoạt động của các ngành công nghiệp như quặng hay sử dụng trong khu dân cư, thương mại để sưởi đốt.
Thành phần của than chứa kẽm và chì. Khi bị đốt cháy, kim loại khi không được phân hủy đi sẽ tồn tại ở dạng tro than. Lượng chì có trong tro than vô cùng nguy hại do trong tro than chứa 5mg/l chì.
Đặc biệt tro than còn chứa polynuclear hydrocarbon, benzo anthracene, benzo fluoranthene… các chất này hầu hết gây ra ung thư. Tro than có thể nhìn thấy là những hạt màu trắng gây nên hiện tượng đất có lỗ hổng, màu không đồng nhất.
? Nước thải.
Trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày của con người, thải ra một lượng nước chất thải khổng lồ như chai nhựa, túi nilon, rác thải, thức ăn thừa, nước sinh hoạt…. Tất cả đều đưa ra môi trường bên ngoài gây nhiễm bẩn trầm trọng hơn.
? Thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ.
Hóa chất sau khi sử dụng trong nông nghiệp là thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ… Mặc dù có tác dụng đem đến hiệu quả cao trong canh tác trừ khử sâu bệnh cho hoa màu. Tuy nhiên khi sử dụng với liều lượng có thể ngấm vào đất bị nhiễm bẩn, tạo ra độc tính trong cơ thể động vật, con người.
Bên cạnh đó những loại thuốc diệt cỏ có gốc trinitrotoluene chứa dioxin cực kỳ nguy hiểm và độc hại cho sinh vật và con người. Khi sử dụng một liều lượng nhỏ thôi đủ có thể gây tử vong.
? Tự nhiên
Hàm lượng những chất trong tự nhiên trong đất gia tăng, đồng thời kéo thêm nhiều các chất độc hại vượt quá tiêu chuẩn cho phép khiến đất bị nhiễm độc và ô nhiễm.
Đất nhiễm mặn: Do lượng muối từ nước biển hay mỏ muối thấm vào trong đất gây hạn hán cho thảm thực vật. Ngoài ra còn các yếu tố như thủy triều dâng cao hoặc quá trình gley hóa trong đất phát sinh độc tố.
Đất nhiễm phèn: Nước phèn di chuyển theo mạch nước ngầm khi ngấm vào đất gây giảm độ pH mất chất sắt gây nguy hại cho sinh vật. .
? Công nghiệp.
Một nguyên nhân cũng khá phổ biến khiến đất bị nhiễm bẩn là khi hay rác thải từ hoạt động công nghiệp. Chẳng hạn như hoạt động sản xuất gang thép, cơ khí, gia công kim loại hay sửa chữa ô tô, xe máy chứa nhiều dầu, kim loại nặng gây ảnh hưởng đến môi trường đất.
Cơ sở khai thác đá, nhà máy xi măng thải khói bụi ra làm môi trường mang nhiều độc hại.
Trong công nghiệp sản xuất giấy, bột của giấy chứa sunfua và các chất hữu cơ khó phân hủy gây hại đến đất.
Ngoài ra quá trình khai thác mỏ và nhà máy nhiệt điện, sản xuất hóa chất, nhựa dẻo, nilon… hoạt động bằng than. Chất thải trên không được qua xử lý mà đưa ra môi trường trực tiếp ảnh hưởng đến môi trường nước, không khí và đặc biệt là đất.
? Đô thị hóa.
Đất nước Việt Nam đang trên đà phát triển chính vì thế cần đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Điều này cũng là một phần nguyên nhân gây tác động xấu đến môi trường đất. Bởi do khói bụi từ các phương tiện tham gia giao thông kết hợp các tác động của không khí từ khu công nghiệp, đô thị gây ra ô nhiễm đất.
? Ý thức con người.
Các nguyên nhân ô nhiễm dù lớn hay nhỏ đều một phần tác động cực lớn từ ý thức con người. Các hộ gia đình không phân loại rác thải hay xử lý mà trực tiếp vứt ra thẳng ngoài môi trường. Một số người còn không có ý thức giữ gìn vệ sinh chung thường xuyên vứt rác thải bừa bãi, sai quy định. Nhiều người nhận định sai lầm ích kỷ vô trách nhiệm nghĩ đây là những việc làm nhỏ không đủ gây ô nhiễm.
Ngoài ra còn các chủ đầu tư doanh nghiệp không màng lợi ích cộng đồng. Chỉ chú trọng về lợi ích kinh doanh mà gây vi phạm luật bảo vệ môi trường. Thường xả nước thải và các chất độc hại chưa qua xử lý trực tiếp ra môi trường dẫn đến mức độ nguy hiểm ngày càng nghiêm trọng hơn.
Ô nhiễm đất và những ảnh hưởng nghiêm trọng
Ô nhiễm đất để lại những ảnh hưởng nặng nề nghiêm trọng khiến chúng ta phải gánh chịu nhiều hậu quả và đối diện với nhiều thách thức lớn. Điển hình nhất là các ảnh hưởng sau đây:
✖️ Đất bị thoái hóa và xuống cấp nghiêm trọng:
Đất bị thay đổi dễ bị xói mòn, khi gặp các chuyển động lớn như lở đất khi mưa lớn, canh tác không hợp lý, thảm thực vật bị phá hủy, chất dinh dưỡng mất đi,. Ngoài ra đất còn bị cứng, chua hoặc bị mặn mất đi khả năng khai thác.
✖️Nguồn nước ngầm.
Tác động đến nguồn nước ngầm qua cơ chế thẩm thấu. Cụ thể là những chất hóa chất độc hại trong đất ô nhiễm nặng có thể ngấm vào mạch nước ngầm. Việc này vô cùng nguy hiểm cho con người khi sử dụng nguồn nước này cho mục đích sinh hoạt, tưới tiêu, ăn uống mang nhiều bệnh tật nguy hiểm.
✖️Ngành nông nghiệp sản xuất.
Tác hại tiếp theo là ảnh hưởng đến hoạt động nông nghiệp. Vì đất không tốt ảnh hưởng đến vụ mùa thất bác, cây trồng phát triển chậm chạp do thiếu chất dinh dưỡng, chất lượng nông sản giảm sút….
✖️ Sức khỏe con người
Khiến con người phải đối diện nhiều bệnh tật. Thông qua việc đất nhiễm độc bốc hơi con người vô tình hít phải hay các chất độc hại từ mạch nước ngầm do đất len lỏi thấm vào.
Tùy thuộc và độ nhiễm mà gây ra các nguy hại khác nhau:.
Ung thư do tiếp xúc với xăng, chì, crom.
Bệnh rối loạn bẩm sinh, mãn tính.
Bệnh bạch hầu do tiếp xúc lâu ngày với Benzene.
Thận bị tổn thương do thủy ngân và cyclodienes.
Gan nhiễm độc do PCBs vad Cyclodienes.
Tắc nghẽn thần kinh do carbonates và organophosphates.
Một số chất độc còn gây mệt mỏi, buồn nôn, phát ban….
Ngoài ra theo các nghiên cứu báo cáo sự phát triển ở trẻ em có mối liên quan đến môi trường đất.
✖️ Hệ sinh thái.
Cuối cùng là hệ sinh thái bị ảnh hưởng nặng. Bởi chúng gây hại đến sự chuyển hóa các vi sinh vật đặc hữu và động vật chân đốt. Đây là những chuỗi thức ăn bị mất, ảnh hưởng tới các loài động vật ăn thịt
Bên cạnh đó còn ảnh hưởng đến sự chuyển hóa thực vật, giảm năng suất cây trồng và khiến đất đai cằn cỗi thoái hóa. Gây mất cân bằng sinh thái đe dọa đến sinh vật và con người.
Ô nhiễm đất khắc phục thế nào cho hiệu quả
Ngày nay tình trạng ô nhiễm đã gây ra nhiều nguy hại và ảnh hưởng đến cuộc sống con người. Do vậy mỗi cơ quan chức năng, tổ chức, cá nhân cần đồng lòng chung tay thực hiện các giải pháp chống ô n nhiễm. Tất cả phải nhất quán và thực hiện nghiêm túc và không ngừng nâng cao ý thức bản thân trong công cuộc bảo vệ môi trường đất nói riêng và môi trường sống nói chung. Một số biện pháp có thể khắc phục tình trạng của vấn đề này kể đến như:.
✔️ Cơ quan nhà nước ban hành có chính sách bảo vệ môi trường đất. Song song đó là chú trọng giám sát quản lý đất bị nhiễm độc để kịp thời đưa ra phương pháp cải thiện chất lượng đất
✔️ Thực hiện truyền thông nhằm tuyên truyền giúp người dân hiểu rõ hơn về hậu quả của sự ô nhiễm. Thông qua đó giúp nâng cao ý thức người dân.
✔️ Hạn chế sử dụng chất hóa học thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật. Nên dùng các cây trồng có năng suất cao và chống chịu sâu bệnh tốt.
✔️ Khôi phục lại hệ sinh thái rừng để giữ lại các chất dinh dưỡng và đất không bị trôi hay xói mòn.
✔️ Áp dụng những công nghệ hiện đại để xử lý rác hay chất thải khi đưa ra môi trường.
✔️ Tái chế và tiết kiệm khi sử dụng tài nguyên. Hạn chế dùng các chai nhựa hay túi nilon để bảo vệ môi trường.
✔️ Phục hồi rừng để chống xói mòn, rửa trôi đem đến chất dinh dưỡng cho thực vật. Bằng cách trồng thật nhiều cây xanh, phủ xanh đất trống đồi trọc….
Ô nhiễm đất đã đem đến nhiều ảnh hưởng nguy hại lớn với con người. Với bài viết trên Phan Châu hy vọng sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, khái niệm cũng như hậu quả và biện pháp khắc phục. Bạn có thể chia sẻ bài viết này tới mọi người xung quanh để đem đến môi trường sống chúng ta trở nên an toàn và sạch đẹp hơn nhé !.